Karta cyrkulacyjna – czym była? Czemu służyła?. Właściwie możnaby było krótko wytłumaczyć, iż był to ówczesny paszport. Żeby sięgnąć do genezy jej powstania musimy cofnąć sie do okresu międzywojennego, a dokładnie do okresu poplebiscytowego na Górnym Śląsku. W wyniku plebiscytu Górny Śląsk został podzielony na część polską i niemiecką. W celu zmniejszenia związanej z tym uciążliwości i umożliwieniu ludności swobodne poruszanie się w granicach objętych plebiscytem, na podstawie ustaleń Konwencji Genewskiej wprowadzono Karty cyrkulacyjne. Były one wydawane na wniosek każdego zainteresowanego Ślązaka. Szczególnie ważne było to dla osób, których dotychczasowe miejsca pracy, a czasem miejsca zamieszkania członków rodzin w wyniku podziału plebiscytowego znalazło sie za granicą podziału.
W moich szpargałach zachowały się trzy karty cyrkulacyjne: matki, ojca i babki.
Jak widać na zamieszczonych skanach wszystkie rubryki w kartach są dwujęzyczne. Oprócz pieczątek polskiej Dyrekji Policji widnieją pieczątki Generalnego Konsulatu Niemiec w Katowicach. Bardzo istotne na karcie są dwie adnotacje: "Ważna tylko dla cyrkulacji w obrębie górnośląskiego obszaru plebiscytowego" i "Ważna dla przekroczenia granicy na wszystkich urzędowo dozwolonych przejściach". Ślązacy posługiwali się kartami cyrkulacyjnymi przez 15 lat, czyli do 1937r., tj. do momentu wygaśnięcia Konwencji Genewskiej.
Wracając do plebiscytu z 20 marca 1921r. należy wspomnieć jego wyniki, w Internecie znalazłem wyniki głosowań, które zostały opublikowane przez pismo "Katolik" (wydanie z dnia 22 marca 1921r.). Szczególnie intersujące są wyniki z powiatu katowickiego, w tym z Michałkowic i ościennych miejscowości.
Z zestawień możemy dowiedzieć się ilu uprawnionych do głosowania mieszkańców danej miejscowości głosowało za przynaleznością do Polski, a ilu za przynależnością do Niemiec. Na tle tych wyników - Polska (479 tys.) 40,35% głosów, Niemcy (706 tys.) 59,65% głosów - można zadać pytanie historykom i nie tylko: czy Ślązacy byli wygranymi czy przegranymi plebiscytu, który pośrednio stał się jednym z powodów wybuchu III powstania śląskiego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz