To krókie zdanie najlepiej oddaje charakter zapomnianej już dzisiaj dyscypliny, jaką była piłka rowerowa, a może nadal jest? Czy piłka rowerowa została już zapomniana - nie do końca. Ta dyscyplina jest ciągle popularna w Austrii, Belgii, Włoszech, Czechach, Francji, Niemczech, Japonii, Danii, Rosji czy Szwajcarii.
Ten rodzaj dyscypliny sportowej wymyślił w 1893 roku Nicholas Edward Kaufmann – Niemiec amerykańskiego pochodzenia. Był on znanym “artystą” rowerowym, który ćwiczył prowadzenie piłki za pomocą koła rowerowego. Swoim pomysłem zarazil kilku swoich przyjaciół i wprowadził elementy sportowej rywalizacji. Ostatecznie piłka rowerowa została zaprezentowana oficjalnie w Niemczech w 1901 roku.
W Polsce, a przede wszystkim na Śląsku, piłka rowerowa cieszyła się dużą popularnością. Już przed wojnami Ślązacy mieli styczność z niemieckimi i czeskimi zawodnikami i podpatrywali ich dokonania i techniki w tej dyscyplinie. Na Śląsku powstało kilka sekcji piłki rowerowej, w takich miastach jak: Siemianowice Śląskie, Janów, Katowice (przy drużynach Kolejarz Piotrowice, Start Katowice) czy Chorzów (przy drużynie Ruchu Chorzów). W latach 50-tych i 60-tych polska liga piłki rowerowej została zdominowana przez bliźniaków, braci Antoniego i Brunona Skrzypczyków z Siemianowic Śląskich. Na pewno nie było przypadkiem, że w Siemianowicach powstała sekcja piłki rowerowej. Już w 1899 roku znany działacz Dr Jan Stęślicki założył pierwszy klub kolarski, który w dużej mierze był zalążkiem piłki rowerowej.
Nie było na nich „mocnych”, nazywano ich „Cyrkiem braci Skrzypczyków”, zdobyli w sumie sześć tytułów Mistrza Polski. Zamiłowanie do piłki rowerowej wzięło się u nich z fascynacji braćmi Pawłem i Walterem Porębami, trenowali też kolarstwo w Gwardii Katowice.
Bracia Porębowie - jak wspominał Paweł Poręba - już w 1928 roku zaczęli ćwiczyć i i uczyć innych techniki piłki rowerowej, żeby mieć partnerów do gry. W kryzysowych latach międzywojennych dorywczo występowali w cyrku. Tu króciutki filmik z ich cyrkowymi występami w 1939 roku.
W latach trzydziestych tworzyli silny zespół w piłce rowerowej, a w latach 1946–1949 byli Mistrzami Polski w tej dyscyplinie. W sieci znalazłem króciutki filmik z meczu piłki rowerowej Czechosłowacja–Polska z 1948 roku. Z komentarza do filmu nie wiadomo czy naszymi zawodnikami byli bracia Porębowie czy Skrzypczykowie. Data – 1948 rok – wskazuje, że raczej byli to bracia Porębowie.
Jak sobie przypominam, w Michałkowickim parku Górnik chyba dwa razy z okazji jakichś festynów podziwiałem jako chłopak popisy braci Skrzypczyków (wtedy jeszcze nie znałem ich nazwisk). Podziwiałem to dużo powiedziane, ponieważ raczej próbowałem przecisnąc się przez ciasny kordon dorosłych, szczelnie otaczajacych malutkie “boisko”, a właściwie drewniany podest, na którym rozgrywano pokazowy mecz piłki rowerowej.
Widocznie to małe „boisko”, mające 11 m na 14 m i zasady gry - mecz raptem trwał dwa razy po 7 minut, spowodowało, że mecze były organizowane jako dodatek do większych imprez sportowych. Ze względu na krótki czas kumulowano kilka meczów pod rząd, aby przyciągnąć większą ilość widzów. Najczęściej mecze – pokazy piłki rowerowej - były organizowane w czasie większych imprez sportowych, a także czasach kolarskiego „Wyścigu Pokoju”.
Był jeden wyjątkowy mecz, na którym padł rekord świata w ilości widzów, oglądających mecz piłki rowerowej. 22-go lipca 1956 roku na uroczystym otwarciu „Stadionu Śląskiego” na trybunach zgromadziło się jak podają różne źródła około 120-130 tys. widzów. Przed meczem piłki nożnej Polska-NRD rozegrano mecz piłki rowerowej, też Polska-NRD. Obydwa mecze (w piłce nożnej i rowerowej) z NRD przegraliśmy, ale rekord pozostał. Z biegiem czasu popularność piłki rowerowej w Polsce słabła na korzyść piłki nożnej i innych, bardziej atrakcyjnych dyscyplin sportowych. Ostatnie rozgrywki ligowe w piłce rowerowej rozegrano w 1964 roku. Kluby sportowe likwidowały sekcje nieatrakcyjne i niedochodowe, górę brała ekonomia.
Jak już na samym początku wspomniałem, że zapomniana w Polsce dyscyplina ciągle cieszy się powodzeniem u naszych zachodnich i południowych sąsiadów. Po 1970 roku mecze piki rowerowej rozgrywa się na boisku do pilki ręcznej, nawet do 5-ciu zawodników w drużynie i 2 razy po 15 minut. Podobno istnieje także wersja rozgrywana na połowie trawiastego boiska piłkarskiego, po sześciu zawodników w drużynie.
Od 1929 roku organizowano Mistrzostwa Świata w piłce rowerowej przeważnie w Niemczech. Ostatnie MŚ odbyły się 2013 roku w Czechach. Niemcy wygrali MŚ 32 razy, Czesi 25 razy, a Szwajcarzy 18 razy. Polska piłka rowerowa przeszła niestety już do historii. Dzięki zasobom Internetu możemy sobie obejrzeć i podziwiać wyczyny zawodników piłki rowerowej.
Źródła:
- Trybuna robotnicza 1959r.
- Trybuna Górnicza
- Repozytorium cyfrowe
- Poznajnieznane.pl
- Wikipedia
- lovefootball.pl
